JEXJALUO ****
Kuom weche doho, hera gi terruok nyangu!
Jondiko: Min Kadhola gi Wuon Abila
Doho gi nying ma iluongogi godo!
Min Kadhola: Wuon Abila, ang'o ma omiyo chakre dhako mar ang'wen
ka dhi nyime ne onge kod nying gi ma iluongo gi godo kaka kend margi obet,
iluongo gi mana nyi udi?
Wuon Abila: Dhako maduong' iluongo ni mikaye, mar ariyo nyachira
gi mar adek iluongo ni rero (reru). Koro mar ang'wen, abich, auchiel kadhi
nyime onge nying' malong'o miluong'o gi godo (mak mana ni gin duto gin rero
mokwongo, mar ariyo, mar adek...) nimar mikaye emane wuon dala to ka ne jaduong'
obedo gi paro mar medo dhako mar ariyo to ne koro nyiego nyalo bedo e dalano,
omiyo nimedo dhako mar adek mondo omi dhako ma kite rach odong' kende ka
ariyo ma moko osenywakone.
Kane mon adek mokwongo kitgi ok omoro wuon pargi kata gimoro obedo ma nyalo
miyo dalano bam to jaduong' ne nyalo medo dhako mar ang'wen, kata kamano thothgi
ne thoro bedo nyasgogo (dhako moweyo chuore), kuom hawi maber gin emane ginyalo
ting'o nying dala malo (inyalo somo kaka Chwanya nogwedho Onyango Rabala
to okuong'o nyithinde owuon).
Mon ang'wen ne ok ber e pacho nimar dala ne chalo kaka od yalo bura ma jong'ad
buche nyaka bed namba ma ok pogre gariyo ( kaka adek, abich, abiriyo, ochiko
kadhi nyime). Nyako mane inyalo nyuom e dala doho ne en nyako monyuol e simba
kata mane nyamin ok nyal yudo nyodo, kata migumba koro nonyalo chung kar
nyamin kata waygino.
Kuom mano mwache ma jorabuon to dhakono ne bedo chi dhako wadgi nimar nonyuolo
nyithindo to nyithindogi iluongo gi nying miyo mane okele. Ok nying wuon
pacho. Inyalo winjo ka wuod Okuyu moro iluongo ni Mwaura wa Mumbi, mano tiende
ni Mumbi emane okelo min Mwaura.
Terruok Nyangu ling'ling' ka kwath!
Min Kadhola: Bang' somo buk moro kae,(Wiya owil kod nyinge
kod nying' jandiko bende) to ayudo ni chon rowere matindo ne jo terore nyangu
e yore mopogore opogore e pap kuonde mane gi kwayoe dhok.
Mani bende ne gi timo kiling'ling ma jonyuol ok ong'eyo (Gi pacha to aparo
ni mine e mane kia weche go),nikech rowere ne nyalo yudo paro go kure ka
ok e duol. Koro sani ma dhok mathoth tinde onge ma itero e lek bende ma pod
timore? Ang'o mane miyo itime apanda?
Wuon Abila: Rawere ne ok terre nyangu e bar kakwath to ne
gi puonjore yore mane nyalo miyo gibed gi tich mayot kuom riwore gi nyako
ka achiel kuomgi nigi nyako mosiepne.
Gima ne gitimo en ma; nitie pien moro ma oboyo nyim yawuoyi (mano e pien
ma mwache nduso oko kato nyim dong' konyenyore mar tich! Kapok onduse to
e seche duto ma rawerano oriwore gi nyako to nyaka owinj lit kendo remo nyaka
wuogi. Mano kuom nyiri to chalgi thuolo ma ihobo nyako, nindo kod nyako mokuongo.
Ka en nyako moritore to chieng' kend emane ininde kode mokwongo. Kaka del
tinde ochwakore rawere chako tuk pondo chon.
Mano miyo yawuoyi manyo yore ma ginyalo piago godo gir tich. Ninyalo nduse
gi biye, kata opind tiang' mabith. En ler moro matek momako pien moumo nyim.
Kata kamano ok en nyangu eyo moriere kaka mwache time en mana oledhi mar
rawere mondo omi giyud tich mayot sama oromo gi jadiyane moro ma nyako.
Jodongo bende ne nyalo puonjo rawere ka gidhi e bar. Kuma mine onge, mano
ema omiyo mine ne ok ong'eyo gima timre kuom yawuoyigo. Kane otime ayanga
to mine nenyalo wacho ni jodongo puonjo nyithindo yore mag chode.
Kata kamano wuoyi kane osechopo higa apar gi wiye kanyo to ne githoro bedo
gi nyiri mosiepegi. Kendo jodongo ne medo leronegi kaka onego gi los ng'iyo
mondo kik gichodre gi wedegi.
Kendo ne ok en kido maber ka wuoyi mapok okendo chodo dhako mose kendi kata
ogogo! Nimar nonyalo siko kare to oyawone miyono dhoch mane odino nyime.
Hera Bende Rumo?
Min Kadhola: Yande aromo kod miyo moro mane wagoyo godo buk
e kinde mane wan nyiri, kaka ing'eyo ka iromo kod ng'at ma usebedo ka upogoru
godo bang' ndalo mathoth ibedo kod siso mar ng'eyo kuma entiere,gima otimo,kuma
otedoe to gi mamoko. Bang' wacho mathoth ne onyisa kaka oweyo jaode nikech
hera e kindgi ne orumo.Bende en adier ni hera rumo ga? Ka dipo ni hera rumo,
to ma nyalo mana timore ka dichwo en jadoho Koso?
Wuon Abila: En adier hera rumo, ochalo koth machwe kendo chok
kata maua ma thiewo gikinyi kendo nur godhiambo! Ok en kuom jodoho kende
en kuom ji duto. Kuom jogo mokendore duto kik iparni en mana hera kende ema
omiyo gikendore, ooyo! Ngima mar dhano ogajore samoro dichuo ma dhako oyudo
obedone mana kar wuon nimar wuon mare ne ok ohere ka otin, samoro miyo ma
dichuo onyuomo obedone mana kar min mare nikech ne en kich.
Piny ma sani to mon mathoth thoro bedo gi chuogi nikech nweng'o mar ji opogore.
Mon bende kawo nyithind wegi matin keto kaka chuogi (med somo mathoth kuom
Wambui Otieno).
Kata kamano Omore yande owero thum moro ni; "Hera gima Rumo". Collela Mazee
bende yande odengo gi moro ni; "Harus Kare be Kethore". Omiyo gino en adier
hera rumo, eseche mane pod an rawera nanyalo dengo ne nyako e barup hera
ma nyise ni; "In e nyunya ma yweyogo, kionge to muya mayweyo bende onge, kionge
to kata chiemo tama, hera mimiya wuoth gi ludhe maka ionge to onge kaka anyalo
wuotho gi hera en rang'ol!"
Kare mago gin mana, weche mag wuondo chuny nyadendi kaka ihere, kata kamano
chiemo to ichiemo achiema, yweyo bende iyweyo ayweya, wuoth bende iwuotho
awuotha...! Ja-thum moro yande oweroni, "thum wero ng'ama nitie". Tabu Osusa
wuod Kanyamwa bende yande owero Singo nyar Awasi ni "OUT OF SIGHT OUT OF
MIND". Ni seche ma gimoro onge machiegni to paro bende oonge, mano bende
adier dichuo chiege tho kendo ochako okawo moro dhako bende kamano.
Koda ibed jadoho, kata in jadhako achiel to chalre punde! HERA RUMO!
Nyimine gi Owete mohera kod mago ma ok ohera medauru pachu un bende kuom
wachni anto an misumba hera kendo ahero ji duto! Nyar Komala med puonjo nyikwa
Ramogi an bende arwako wechego duto!
Nondwa; WuonAbila@jaluo.com
Ka in gi mari moro ma di wandik ka to orni
Akelo,Nyar
Kager
jaluo@jaluo.com
Daher winjo dwondi in bende,
iwinjo?
Kata inyalo oro twak kod weche manyien ne: Mig. Ajos wuod Atiga
WuonAbila@jaluo.com
: Riwruok mar JOLUO e Piny Ngima, orwaku uduto mondo ubed e kanyakla mar burani. Ornwa nyingi gi nondi kaka obedo. Riwruok e teko joka Nyanam.